Natuurmonument De Beer

1 – G.J. Heymeijer

G.J. Heymeijer, rentmeester van Domeinen in Klundert, was de eerste voorzitter van het bestuur van de Stichting Natuurmonument De Beer. Vanaf 1935 tot in 1940 vervulde hij deze functie. Heymeijer was in deze beginfase onmiskenbaar de man met de ideeën. Hij was ook waarschijnlijk degene die een krachtige rol heeft gespeeld bij het tot stand komen van de Stichting Natuurmonument De Beer. Het rapport De Domeingronden aan den Hoek van Holland, dat Heymeijer opstelde voor 'zijn' minister, de minister van Economische Zaken, zal bij de besluitvorming ook zeker een rol hebben gespeeld. Toen de Stichting Natuurmonument De Beer eenmaal ontstaan was, zette Heymeijer zich krachtig in om tot een vorm van beheer te komen, zowel voor de natuur als voor de organisatie. In maart 1940 trad hij af als voorzitter, maar hij bleef wel bestuurslid. Als dank voor zijn inspanningen kreeg Heymeijer een doorlopende vergunning voor De Beer voor hemzelf en zijn gezin. Hierover moet overigens niet te lichtzinnig gedacht worden. Het was namelijk in die tijd gebruikelijk dat ook bestuursleden bij een bezoek aan De Beer gewoon toegang betaalden.

2 – K.H. van Beek

K.H. van Beek, evenals Heymeijer rentmeester van Domeinen in Klundert, volgde Heymeijer op. De rol die Van Beek speelde tijdens de oorlog, is elders al uitgebreid belicht. Zoals we ook al zagen, zag Van Beek zich door de gebeurtenissen tijdens de oorlog genoodzaakt om in 1946 af te treden als voorzitter. Zijn positie was zo onhoudbaar gebleken dat hij ook meteen het bestuur verliet.

3 – J. Bakker

Jacob Bakker* (1886-1973) was de opvolger van Van Beek. Bakker maakte al sinds de oprichting deel uit van het bestuur. Op dat moment had al een ambtelijke carrière van 15 jaar achter de rug; eerst bij het ministerie voor Landbouw, daarna bij het ministerie voor Financiën.

In 1947 kwam er nog een Bakker in het bestuur, namelijk H Bakker. Twee Bakkers in het bestuur was natuurlijk verwarrend. Volgens gedelegeerd bestuurslid en rentmeester Van der Kloot ontstonden er daarom al snel bijnamen: J. Bakker werd de 'schele' genoemd en H. Bakker de 'steile'. In Haagse kringen ging hij door voor 'Bakker met de baard'. In het Biografisch Woordenboek Gelderland wordt hij omschreven als iemand met een 'dominante persoonlijkheid, gedreven, volgens sommigen drammerig.' Uit de verslagen van de bestuursvergaderingen kan worden opgemaakt dat Bakker nogal pathetisch in zijn bewoordingen kon zijn.

J. Bakker trad in maart 1953 af als voorzitter. Hij zei in zijn dankwoord: '[hij] heeft zich steeds dankbaar gevoeld dit werk te hebben kunnen doen.' Medebestuurslid Van Oordt wees op de 'talloze feiten die in dit verband te noemen zouden zijn' maar beperkt zich tot drie voorbeelden. De niet aflatende inzet van Bakker bij de konijnenbestrijding, zijn bemoeienis bij de zandafgraving en het feit dat Bakker meteen na de stormvloed van 1 februari 1953 op De Beer aanwezig was. De keuze was op zijn minst opmerkelijk, omdat Bakker vanaf het begin – dus vanaf 1935 – in het bestuur had gezeten. Men zou verwachten dat er toch nog wel iets belangrijkers of in ieder geval iets meer dan de genoemde voorbeelden te melden zou zijn geweest. In ieder geval was de waardering groot, want in de bestuursvergadering van juni in datzelfde jaar werd de bestuursvergadering onderbroken voor een speciale activiteit. Zo speciaal dat hier tekst uit het verslag van de bestuursvergadering integraal is weergeven: 'Aan de ingang van het bos heropent de Voorzitter [inmiddels Van Steijn. EB] de vergadering. Hij wijst er op, dat in de vorige vergadering de verdiensten van de heer Bakker jegens de Stichting in het licht zijn gesteld, maar dat de notulen met andere stukken in het stof van de archieven zullen verzinken. Het Bestuur heeft daarom de behoefte gevoeld om op voor een ieder zichtbare wijze tot in de lengte van dagen uitdrukking te geven aan zijn gevoel van erkentelijkheid voor de belangrijke rol, die de heer Bakker in de totstandkoming en het behoud van het reservaat heeft gespeeld. Hij nodigt daarom de heer Bakker uit om het tafelkleedje te verwijderen, dat daarbij een eenvoudig bordje onthult aan de ingang van wat tot dusverre bij gebrek aan beter "Het Oude Bos" heette en wat voortaan bekend zal zijn als het "Jacob Bakker Bos". De heer Bakker toont zich met deze huldiging zozeer ingenomen, dat hij, hetgeen hem zelden geschiedt, met de mond vol tanden staat.' Bakker zou pas in 1961 het bestuur verlaten. Hij was toen 75 jaar en moet daarom volgens de statuten aftreden. Een merkwaardigheid was nog dat op het moment dat Bakker aftrad, het Jacob Bakkerbos al niet meer bestond. Het was bij de aanleg van de eerste fase van Europoort verloren gegaan. Er vond nu bij zijn afscheid een zelfde ritueel als acht jaar eerder plaats. Als onderdeel van de bestuursvergadering van 21 april 1961 werd opnieuw een bos naar Jacob Bakker vernoemd. Deze keer ging het om het bos aan de zuidoostkant van De Beer. Het lag aan de oostkant van de Schelpenvlakte en vormde de afscheiding met de nog verder oostelijk in ontwikkeling zijnde gedeelten van Europoort. Maar ook dit tweede Bakkerbos was geen lang leven beschoren. Het 'tot in de lengte van dagen' bleek niet meer dan tien jaar te zijn.

* Soms ook Jacob van Zinderen Bakker, de naam waarvoor hij in 1966 toestemming kreeg.

4 – J.A. van Steijn

J.A. van Steijn was van 1953 tot en met 1958 voorzitter van het bestuur. Van Steijn was, net als J. Bakker, ook al een man van het eerste uur, want in het allereerste bestuur van de Stichting Natuurmonument De Beer had hij al zitting. Van Steijn vertegenwoordigde aanvankelijk Staatsboschbeheer waar hij in 1935 inspecteur was. In 1937 werd hij directeur van datzelfde Staatsboschbeheer en hij zou dat tot zijn pensionering in 1949 blijven. Daarnaast vervulde Van Steijn in de loop van de jaren vele nevenfuncties. In 1939 kwam hij in het algemeen bestuur van de Vereniging Natuurmonumenten en in 1948 in het dagelijks bestuur van deze vereniging. Nadat hij in 1950 ondervoorzitter was geworden, volgde hij in 1954 Van Eindhoven op als voorzitter. Van Steijn vervulde daarnaast nog een aantal andere functies in natuurbeschermingsorganisaties, waaronder de Contact-Commissie. Ook in de Rijksdienst voor het Nationale Plan speelde hij lange tijd een prominente rol. Uit de geschiedschrijving van Natuurmonumenten is bekend dat het functioneren van Van Steijn aan het eind van de jaren vijftig bemoeilijkt werd door zijn toenemende geheugenverlies. Reden ook dat hij in 1960 aftrad als voorzitter van Natuurmonumenten. In de archieven van de Stichting Natuurmonument De Beer is echter geen informatie te vinden dat dit ook bij zijn functioneren als voorzitter bij de Stichting Natuurmonument De Beer een rol gespeeld zou hebben.

5 – Z.Y. van der Meer

De laatste voorzitter, Z.Y. van der Meer, wordt uitgebreid op een aparte pagina besproken. — Zander van der Meer.